تقریباً اکثر رانندگان فکر می‌کنند راننده خوبی هستند، به خصوص وقتی که تجربه و اعتماد به نفس هم داشته باشند. اما حتی بهترین رانندگان هم گاهی اوقات اشتباه می‌کنند ممکن است قسمتی از ماشین خراب شود، شرایط آب و هوایی تغییر کند و یا سر و کارشان با رانندگانی بیفتد که مقررات راهنمایی و رانندگی را نادیده می‌گیرند و اصلاً نمی‌توان رانندگی آنها را پیش بینی کرد.برای این که اشتباه نکنید و یا درگیر تصادفی نشوید که راننده دیگری مسبب آن بوده، رانندگی تدافعی را بیاموزید.

اصول این رانندگی بشرح زیر است :

1 - همیشه آماده بوده و جلو را نگاه کنید.

2 - با سرعت مطمئنه برانید.

3 - فاصله را رعایت کنید.

4 - کمربند ایمنی را ببندید.

5 - اگر خسته اید و یا دارو مصرف کرده اید رانندگی نکنید.

6 - مراقب باشید ماشین از لحاظ فنی ایراد نداشته باشد.

آماده باشید و جلو را نگاه کنید

باید در جای خود راحت باشید، هردو دستتان باید به فرمان باشد. اگر به طرز غیرصحیح نشسته و یا فرمان را فقط با یک دست بگیرید، کنترل ماشین سخت می‌شود و راحت طلبی شما به هنگام رانندگی ممکن است منجر به حوادث خطرناکی شود.

شرایط و اوضاع ترافیکی مدام تغییر می‌کند و هیچ گاه نباید از توجه به شرایط متغیر غافل بمانید، همیشه باید چشم شما به جاده باشد و فقط پیش رو یا ماشین جلویی را به عنوان نقطه تمرکز درنظر نگیرید بلکه فراتر از آنچه پیش رو دارید را نیز نگاه کنید تا مراقب وقایعی که محتمل به وقوع هستند نیز باشید.

چشمان شما باید مواظب تمام جهات باشد، هر چند وقت یکبار در آینه نگاهی به عقب بیاندازید.

اشتباهاتی را که ممکن است سایر رانندگان مرتکب شوند پیش بینی کنید و در مورد راه چاره آن نیز بیندیشید.

مثلا هیچ وقت مطمئن نباشید که راننده‌ای که به تابلوی ایست یا احتیاط نزدیک می‌شود خواهد ایستاد. مطمئن شوید که سایر رانندگان متوجه شما هستند. سعی کنید با راننده دیگری که به تقاطع نزدیک می‌شود ارتباط چشمی برقرار کنید. گرچه گاهی اوقات ارتباط چشمی کافی نیست. برای اطمینان بیشتر می‌توانید گردش و زاویه چرخهای ماشینی را که به شما نزدیک می‌شود درنظر بگیرید. سرعت گردش و زاویه چرخهای جلو نشانگر قصد راننده به توقف یا گردش به طرف مشخصی هستند. اگر راننده در حال رسیدن به تابلوی ایست است ولی سرعت چرخها حاکی از قصد او به توقف نیست، شما باید ترمز را به آرامی گرفته و آماده توقف شوید و نیز با صدای بوق او را متوجه خود کنید. در صورتی که زاویه چرخهای جلو، با سمتی که راهنمای ماشین نشان می‌دهد یکی نیست، خود را برای یک گردش ناگهانی یا عدم گردش آماده کنید. در صورتی که زودتر از زمانی که به تقاطع می‌رسید، اوضاع را وارسی کنید، زمان سریع تری نیز برای واکنش خواهید داشت. اگر حق تقدم با شماست، مطلقاً نباید حق به جانب باشید. آماده باشید که از حق تقدم خود بگذرید تا درگیر تصادف نشوید. چند دقیقه صبر کردن برای دیگران از وقوع تصادف بهتر است. این که حق به جانب شما بوده، صدمه ناشی از تصادف را جبران نمی‌کند.

رعایت فاصله

از هر ده تصادف، چهار مورد در اثر برخورد از عقب است که معمولاً به خاطر عدم رعایت فاصله پیش می‌آید. باید فاصله کافی با اتومبیل جلویی داشته باشید تا در صورت ترمز ناگهانی تصادفی پیش نیاید.

برای رعایت فاصله محتاطانه، قانون دو ثانیه را به کار برید. شیئی را مانند یک علامت، یک درخت یا روگذر در جاده انتخاب کنید. وقتی که اتومبیل جلویی از آن می‌گذرد، آرام و بلند شروع به شمردن کنید 1002 - 1001   اگر قبل از اتمام شمارش، شما نیز از آن شیء عبور کردید، بدانید که فاصله را رعایت نکرده‌اید. سرعت خود را کم کنید تا از ماشین جلویی دور شوید. در هوای بد، به منظور فاصله بیشتر شمارش را تا 3 یا 4 ادامه دهید.

اگر ماشین عقبی خیلی نزدیک به شما می‌راند، مسیر عبور خود را در صورت امکان تغییر دهید یا از سرعت خود کاسته و در صورت لزوم از جاده خارج شوید تا ماشین پشت سری از شما بگذرد و قبل از بیرون رفتن از خیابان و یا بازگشت به آن حتماً راهنما بزنید. هیچ گاه نباید روی ترمز بزنید. دو کار اشتباه منجر به نتیجه درست نمی‌شود. به منظور توقف یا گردش، ترمز را زودتر و به آرامی فشار دهید. این عمل، رانندگان پشت سری را از قصد شما برای کاستن از سرعت آگاه می‌کند.

هم چنین فاصله جانبی خود را همیشه رعایت کنید تا در صورت تغییر مسیر ناگهانی یا خارج شدن از مسیر دچار خطر نشوید. در صورت امکان همیشه در چپ و راست خود " راه فراری" درنظر داشته باشید.

کمربند ایمنی و کمربند کودکان

همیشه امکان درگیری در تصادفی که احتمالش را نمی‌داده‌اید وجود دارد. بهترین راه پیشگیری در اغلب ماشینها استفاده از کمربند ایمنی است که بر روی کمر و شانه‌ها بسته می‌شود. در صورت استفاده از کمربند ایمنی، امکان کشته یا مجروح شدن شما در تصادف 50% از زمانی که نبسته‌اید کمتر است.

در صورت استفاده از کمربند ایمنی، شما بخشی از ماشین می‌شوید و نه شیئی سرگردان درون ماشین. اگر در داخل ماشین به اشیا درونی اصابت نکنید، شانس شما برای زنده ماندن با تنها تعدادی جراحات سطحی بسیار بیشتر از موقعی است که کمربند نبسته‌اید. کمربند ایمنی نجات بخش جان شماست و نیز از میزان جراحات می‌کاهد. دانستن این حقایق مشوق شما در استفاده از کمربند ایمنی خواهد بود:

اگر در اثر تصادف به بیرون از ماشین پرتاب شوید، امکان کشته شدن شما 25 بار بیشتر از زمانی است که در درون ماشین بمانید.

از هر 10 تصادف، 8 تای آن سرعتی کمتر از 65 کیلومتر بر ساعت داشته‌اند و حتی در سرعتی مانند 20 کیلومتر بر ساعت تصادفات دارای تلفات بوده است. حدود 75% تصادفات در فاصله کمتر از 40 کیلومتری منزل راننده اتفاق می‌افتد. بنابراین بهتر است حتی در سفرهای کوتاه و سرعت کم از کمربند ایمنی استفاده کنید.

از این که در کمربند خود گیر بیفتید نهراسید. کمتر از 5/1 درصد تصادفات منجر به آتش سوزی یا غرق شدن در آب می‌شود. حتی در چنین مواقع نادری، کمربند ایمنی از وارد شدن ضربه‌ای که منجر به بیهوشی شما بشود یا از مجروح شدن شدید شما که ممکن است مانع فرارتان شود، جلوگیری می‌کند. ظرف 1 تا 2 ثانیه می‌توانید کمربند خود را باز کرده و از ماشین خارج شوید.

کمربند ایمنی باعث جلوگیری از تصادف می‌شود. باعث می‌‎شود شما به فرمان نزدیک بمانید و اگر ماشین ازکنترل خارج شد باز هم بتوانید ترمز کنید. با داشتن کمربند می‌توانید دوباره ماشین را در کنترل بگیرید. بدون آن حتی نمی‌توانید در سرجای خود بمانید. برای ایمنی بیشتر، پشت سری خود را تنظیم کرده، درها را قفل و اشیا سنگین و بدون اتکا را از فضای ماشین خارج کنید، می‌توانید آنها در صندوق عقب بگذارید.

شرایط جسمانی شما

در صورتی که احساس کسالت یا خستگی می‌کنید بهتر است رانندگی نکنید و یا در سفرهای طولانی هر چند ساعت، برای استراحت توقف کنید. اگر احساس خستگی می‌کنید پنجره‌ها را باز کنید تا هوای تازه داخل شود و یا برای نوشیدن قهوه یا چای توقف کنید . در فاصله یک ربع پس از برخواستن از خواب و یا در صورت خستگی زیاد، به هیچ وجه رانندگی نکنید. به خاطر داشته باشید داروها می‌توانند شما را در رانندگی تحت تاثیر قرار دهند. قبل از هر حرکت حتماً با پزشک یا داروساز درباره دارویی که مصرف می‌کنید، مشورت نمایید.

بــوق

ممکن است بوق، بخش چندان مهمی از تجهیزات ایمنی به نظر نرسد ولی تنها وسیله‌ای است که می‌تواند سایر رانندگان یا عابران را از امکان وجود خطر مطلع کند. اگر بوق ماشین کار نمی‌کند، حتماً آن را درست کنید. به خاطر داشته باشید که بوق به عنوان وسیله‌ای جهت هشدار دادن به کار می‌رود و نباید به طور غیر ضروری و یا برای نشان دادن عصبانیت خود به سایر رانندگان و عابران آن را بکار برید.

رانندگی در شرایط خاص

حتی در بهترین شرایط، در رانندگی شما باید توجه خود را کاملا معطوف کرده و حس قضاوت خوبی داشته باشید. در شرایط ویژه یا در هنگام بروز خطر، توجه و حس داوری شما بسیار مهم است. برای اینکه راننده خوبی باشید باید رانندگی در بزرگراه، شب هنگام، هوای بد و یا شرایط اضطراری را خوب بدانید.

رانندگی در بزرگراه

آزادراه یعنی بزرگراهی که منقسم شده و تردد در یک یا دو یا چند مسیر انجام می‌شود و امکان ورود و خروج از آن با استفاده از ورودی و خروجیها میسر است.

قبل از ورود به بزرگراه از روی نقشه ورودی و خروجی خود را مشخص کنید. اگر از خروجی رد شدید، هیچگاه با دنده عقب برنگردید. از خروجی بعدی خارج شده سپس راه خود را برای ورود به بزرگراه و طی مسیری دیگر بیابید.

همیشه خروجی به مقصدی که می‌خواهید بروید از سمت دیگر بزرگراه وجود دارد.

در صورتی که تابلوی ایست، احتیاط، چراغ راهنما یا خروجی و ورودی دیگری وجود نداشته باشد می‌توانید از مسیرهای تعیین شده جهت عبور استفاده کنید. برای اینکار راهنما زده و عبور و مرور در بزرگراه را به دقت زیر نظر داشته باشید.

در صورت لزوم از سرعت خود برای وارد شدن به مسیر بکاهید. اگر مسیر ورودی برای دستیابی به بزرگراه آنقدر کوتاه است که با همان سرعت نمی‌توانید وارد شوید، مطمئن ترین راه برای ورود، ایست تا زمانی است که وقفه ای در عبور و مرور پیش نیاید. سپس وارد بزرگراه شده و به سرعت مورد نظر برسید. برای اجتناب از تداخل با سایر مسیرها فقط وقتی که ضروری است بایستید و سپس بسرعت وارد مسیر تردد شوید.

در هنگام رانندگی در بزرگراه حتما در موقع تغییر مسیر از راهنما استفاده کنید و به اطراف حتما نگاه کنید تا با ماشینهای پشت سری تداخل نکنید و حتما بعد از تغییر مسیر راهنما را خاموش کنید. در صورت امکان از مسیر سمت راست خارج شوید تا ورود سایر اتومبیلها تسهیل شود.

برای اجتناب از تغییر مسیر در آخرین لحظه، به تابلوهای راهنما و خروجیها دقت کرده قدری زودتر در مسیر مناسب خروج قرار گیرید و حداقل 30 متر قبل از رسیدن به محل خروجی راهنما بزنید. هنگامیکه وارد خروجی شدید، از سرعت خود بکاهید معمولا سرعت مجاز در خروجیها کمتر از مسیر اصلی است. بعد از ترک آزاد راه به تابلوهای سرعت مجاز دفت کرده و با بررسی کیلومتر شمار مطمئن شوید با سرعت مجاز می‌رانید.

رانندگی در بزرگراه معمولاً سرعت بیشتر و ماشینهای بیشتری را نیز در بردارد و شما باید هوشیار باشید. هر قدر سرعت بیشتر باشد و میزان عبور و مرور نیززیاد باشد شما باید سریعتر فکر کرده و سریعتر از زمانی که در خیابان می‌رانید ماشین را کنترل کنید. در سفرهای طولانی، حتما به فواصل توقف کنید. در هنگام روز، استفاده از عینک آفتابی می‌تواند چشمان شما را در برابر اشعه محافظت کند. حدود 90 درصد تصمیماتی که هنگام رانندگی می‌گیرید بسته به آنچه است که می‌بینید. هنگام شب باید به منظور کم کردن اثر ناشی از محدودیت دید، احتیاط بیشتری به خرج دهید. همچنین باید بدانید که دید خوب در هنگام شب با بالا رفتن سن، کم می‌شود. رانندگی در هنگام شب از آنجائی که محدوده دید شما کاهش می‌یابد، خطرناکتر است. در جاده‌های باریک، یا مناطق ناآشنا باید سرعت خود را کاهش دهید. نور بالای ماشین تا حدود 15 متر جلوتر را روشن می‌کند. باید به سرعتی برانید که در چنین فاصله‌ای امکان واکنش و توقف بموقع را داشته باشید. به این عمل "راندن در محدوده" نور چراغها گفته می‌شود.

زبرای کاهش اثر کوری، نور چراغ ماشینهای پشت سر، آینه داخل ماشین را در حالت شب قرار دهید. نور داخل اتومبیل شما یا نور چراغهای خیابان امکان دید جاده پیش رو را کاهش می‌دهند.

چراغ داخل اتومبیل را خاموش کرده و نور داشبرد را نیز کم کنید. در صورتیکه چراغها و یا شیشه ماشین کثیف باشند امکان دید کم می‌شود. شیشه کثیف، کوری ناشی از نور چراغ ماشینهای روبرو را زیاد می‌کند. حتما شیشه و چراغهای ماشین را برای رانندگی در شب، تمیز کنید.